De ziekte van Addison is een ziekte die wordt veroorzaakt door een tekort van de hormonen cortisol en aldosteron. Dit zijn allebei hormonen die worden afgegeven door de bijnieren.
Cortisol is een hormoon dat wordt afgegeven als reactie op stress. Als een persoon stress heeft, wordt dit gesignaleerd in het brein. De hypofyse, een onderdeel van het brein, geeft als reactie op deze stress ACTH af, een hormoon. Dit hormoon werkt op zijn beurt op de bijnier, die reageert door cortisol af te geven. Cortisol is belangrijk om het lichaam aan de stress aan te passen. Daarnaast speelt het een rol in de energiehuishouding, het dag-nacht ritme en het immuunsysteem.
Aldosteron is het andere hormoon dat door de bijnier wordt afgegeven. Dit hormoon is belangrijk voor de zout- en waterhuishouding in het lichaam. Ook is het belangrijk voor de regulatie van de bloeddruk.
Oorzaken
De belangrijkste oorzaak van de ziekte van Addison is een auto-immuunreactie. In dit soort reacties valt het lichaam sommige componenten van zijn eigen weefsel aan. Als dit het geval is met een component die alleen in de bijnier voorkomt, zal de bijnier worden vernietigd. Dit heeft als gevolg dat de noodzakelijke hormonen niet meer geproduceerd kunnen worden.
De oorzaak van de ziekte van Addison kan ook genetisch zijn. In dat geval is er een aangeboren defect in een van de noodzakelijke componenten van het systeem. Dit is mogelijk in de ACTH, maar vaak is er een defect in de receptor voor ACTH (het deel van de cel dat op ACTH reageert). Aangezien cortisol wordt afgegeven als reactie op ACTH, zal de afgifte hierdoor geblokkeerd worden. Ook kan de productie van de hormonen geblokkeerd zijn door een genetisch probleem. In dit geval krijgt de bijnier wel een signaal om de cortisol af te geven, maar is dit niet mogelijk, omdat de hormonen niet aanwezig zijn.
Een andere oorzaak van de ziekte van Addison is medicijngebruik. Het gebruik van corticosteroiden, waar ook cortisol toe behoort, zorgt ervoor dat de eigen afgifte van cortisol wordt verminderd. Als het innemen van het medicijn vervolgens wordt gestopt, kan het lichaam de productie niet zomaar weer opstarten. Om deze reden is het nodig om dosis langzaam af te bouwen.
Tot slot kan de ziekte worden veroorzaakt door infecties of kanker. Als een infectie, zoals tuberculose, zich in de bijnier vestigt en niet behandeld wordt, kan de bijnier zodanig aangetast worden dat er geen productie of afgifte van hormonen meer mogelijk is.
Symptomen
De symptomen van de ziekte van Addison zijn:
– Bruine pigmentatie
– Vermoeidheid
– Zwak gevoel
– Spier- en gewrichtspijn
– Buikpijn
– Uitdroging
– Misselijkheid
– Lage bloeddruk
Het belangrijkste symptoom voor de diagnose van de ziekte van Addison is de bruine pigmentatie van de huid. Dit symptoom komt meestal over het hele lichaam voor. Als een patiënt dit symptoom onverhoopt niet heeft, is de diagnose vaak lastig te stellen. Dit komt omdat de rest van de symptomen niet specifiek genoeg zijn.
Behandeling
De ziekte van Addison is in de meeste gevallen niet te genezen, maar is wel te behandelen. In de meeste gevallen volstaat vervangingstherapie voor de cortisol. Hiervoor wordt vaak cortisol gegeven. Als deze therapie echter niet volstaat worden corticosteroiden gebruikt die een sterkere werking hebben dan cortisol, zoals prednison en dexamethason.
Omdat de cortisolbehoefte voor elk persoon anders is, moet er vaak een tijdlang gezocht worden naar de optimale dosis. Als deze eenmaal gevonden is, verdwijnen de symptomen meestal.